Narcisme is een complexe persoonlijkheidsstoornis die wordt gekenmerkt door een overdreven zelfliefde en een gebrek aan empathie voor anderen. Volgens de Van Dale is de definitie van narcisme: “ziekelijke liefde voor zichzelf”. Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis, ook wel narcisten genoemd, plaatsen zichzelf boven anderen en hebben weinig tot geen medeleven voor hun medemens. Dit maakt het voor hen moeilijk om zich in anderen te verplaatsen en rekening met hen te houden.
Een persoonlijkheidsstoornis gekenmerkt door een gebrek aan empathie, een behoefte aan bewondering en een opgeblazen gevoel van eigenwaarde.
Narcistische persoonlijkheidsstoornis komt voor bij 1-6% van de bevolking (APA, DSM-5).
Stel duidelijke grenzen, vermijd escalaties, en focus op zelfzorg.
Kan leiden tot stress, frustratie en verminderd zelfvertrouwen bij naasten.
Narcistische Persoonlijkheidsstoornis vs. Narcistische Trekjes
Het is belangrijk om het verschil te begrijpen tussen iemand met narcistische trekjes en iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Waar de ene persoon slechts enkele narcistische eigenschappen vertoont, heeft een ander misschien een volwaardige stoornis die hun dagelijks leven beïnvloedt. De impact van deze verschillen kan aanzienlijk zijn voor zowel de narcist zelf als voor hun omgeving.
Belang van herkenning van narcisme
Het herkennen van narcisme is de eerste stap in het omgaan met deze complexe stoornis. Of je nu zelf met een narcist leeft of vermoedt dat je te maken hebt met narcistische trekjes bij een ander, het identificeren van deze kenmerken kan helpen bij het nemen van beslissingen en het zoeken van de juiste hulp.
Hoe herken je een narcist?
Narcisme is soms moeilijk te herkennen, vooral omdat niet alle narcisten dezelfde kenmerken vertonen. Er zijn echter enkele belangrijke eigenschappen die vaak worden geassocieerd met narcisme:
Waar komt narcisme vandaan?
Narcisme kan ontstaan door een combinatie van erfelijke, omgevings- en psychologische factoren. Het is vaak een complexe mix die bijdraagt aan de ontwikkeling van deze persoonlijkheidsstoornis. Hier zijn drie belangrijke oorzaken van narcisme:
Erfelijkheid: Genetische factoren kunnen een rol spelen in het ontwikkelen van narcistische trekjes. Gevoeligheid voor narcisme kan deels aangeboren zijn, waarbij bepaalde persoonlijkheidskenmerken van generatie op generatie worden doorgegeven.
Opvoeding: De opvoeding kan sterk bijdragen aan de ontwikkeling van narcisme. Een gebrek aan grenzen tijdens de jeugd of ouders die overdreven prestatiegericht zijn, kan leiden tot narcistische eigenschappen. Kinderen die constant te horen krijgen dat ze speciaal zijn, kunnen het gevoel ontwikkelen dat ze boven anderen staan.
Trauma of stress: Minder bekend is het feit dat narcisme ook kan ontstaan door stress of traumatische ervaringen. Dergelijke situaties kunnen leiden tot narcisme als overlevingsmechanisme, waarbij iemand emoties en kwetsbaarheden onderdrukt om te kunnen functioneren.
Leven met een narcist: Leven met iemand die narcistische persoonlijkheidskenmerken of een volledige persoonlijkheidsstoornis vertoont, kan een grote uitdaging zijn. De dynamiek in relaties met narcisten is vaak intens en emotioneel uitputtend. Manipulatie is een veelvoorkomende eigenschap van narcisten, en het kan zijn dat je op een dag realiseert dat je geïsoleerd bent geraakt van vrienden en familie, afhankelijk bent geworden van je narcistische partner of je eigenwaarde hebt verloren.
Mogelijke gevolgen: In ernstige gevallen kunnen relaties met narcisten leiden tot verbaal of fysiek geweld. Dit maakt het van cruciaal belang om tijdig hulp te zoeken en strategieën te ontwikkelen om met de situatie om te gaan. Narcisten zijn meesters in het manipuleren van hun omgeving, wat vaak leidt tot een emotionele rollercoaster voor degenen die dicht bij hen staan.
Omgaan met narcisme: Vraag om hulp
Psychologen, therapeuten en/of counsellors kunnen een cruciale rol spelen bij het helpen met jeugdtrauma’s. Door middel van gesprekstherapie, traumagerichte therapie of cognitieve gedragstherapie, kan een specialist individuen helpen jouw trauma’s te begrijpen, te verwerken en nieuwe copingmechanismen aan te leren. Ook kan je kijken naar schema- of regressietherapie.
Het opbouwen van een vertrouwensrelatie met de psycholoog, therapeut en/of counsellor kan het herstelproces bevorderen en de weg vrijmaken naar een gezonder en evenwichtiger leven.
Therapieën en Ondersteuning
Leren omgaan met narcisme: Het liefst wil je een narcist op afstand houden, maar soms is dat niet mogelijk. Of je nu verliefd bent op een narcistisch persoon, een narcistische baas hebt, of te maken hebt met een familielid met narcistische trekken, het is belangrijk om strategieën te ontwikkelen om met deze situaties om te gaan.
Hulp en advies: Wil jij hulp bij het verwerken van je ervaringen met narcisme en wil je leren hoe je er beter mee om kunt gaan? De psychologen, therapeuten en counsellors van Therapievergoed.nl staan klaar om naar je verhaal te luisteren, ervaringen te verwerken en je te ondersteunen bij het ontwikkelen van gezonde copingmechanismen. Samen kunnen we werken aan een betere toekomst, vrij van de negatieve invloed van narcisme.
