Speltherapie
Speltherapie is een krachtige vorm van psychische ondersteuning die via spel de wereld van een kind binnenstapt. Je biedt een veilige omgeving waarin emoties, gedachten en ervaringen tot leven komen door middel van materialen zoals poppen, knuffels, zand of tekeningen. In deze natuurlijke expressievorm wordt er niet alleen gespeeld, maar soms ook gecommuniceerd over wat er echt leeft. Als je kind worstelt met gevoelens die moeilijk onder woorden te brengen zijn, kan speltherapie een uitkomst bieden om op speelse wijze verbinding en heling te bevorderen.
Wat is het?
Therapie via spel spelen emoties helen.
Bij welke klachten?
Veilige expressieplek, emotionele groei.
Toegevoegde waarde
Rouw, angst, hechting, gedragsproblemen.
Lees hier meer over de therapievorm Speltherapie
Wat is de basis van de therapie?
Wat is de basis van de therapie?
Onder de oppervlakte van spel schuilt een zorgvuldig gefundeerde methode. Speltherapie is gebouwd op inzichten uit de ontwikkelingspsychologie en kinderpsychologie, versterkt door het werk van pioniers als Virginia Axline en later ervaren door theoretici als Garry Landreth. Virginia Axline, een leerling van Carl Rogers, ontwikkelde de nondirectieve speltherapie, waarin ze benadrukte dat het kind de vrije ruimte kreeg om zijn eigen innerlijke wereld te verkennen. Dit begrip van wederzijdse acceptatie, empathie en echtheid vormt de kern.
Het spelmateriaal en de stijl van benadering verschillen per kind en therapeut, maar de basis is altijd het creëren van een “vrije en veilige speelomgeving”. Hierbij speelt de psycholoog, therapeut e/of counsellor met name een begeleidende rol: zonder te sturen, te oordelen of doelen op te leggen, biedt hij empathie, warmte en structuur. Dit weerspiegelt de aandacht voor autonomie en zelfexpressie uit de ‘client-centered’ benadering, zoals beschreven in Virginia Axline’s werk (Axline, 1947).
Wetenschappelijk onderzoek ondersteunt dit fundament. Zo toont een meta-analyse van Bratton et al. (2005) aan dat kindgerichte speltherapie significant positieve effecten heeft op emotionele en gedragsproblemen, met effectgrootten vergelijkbaar met cognitieve gedragstherapie. In je zoektocht naar een betrouwbare therapievorm, biedt speltherapie dus niet alleen intuïtieve aantrekkingskracht, maar ook empirische stevigheid.
Wat kan je verwachten van de therapie?
Je komt samen met je kind in een ruimte vol spelmateriaal – van knuffelbeesten tot zandbakken, laatste techniek-scheidingen tot fantasie vliegtuigen. Een eerste intake brengt de hulpvraag in beeld, waarna de therapeut uitlegt hoe het spelprocess in zijn werk gaat. Gedurende de sessies observeert de therapeut hoe je kind reageert op materialen, welke verhalen in het spel opkomen, en hoe interactie plaatsvindt. Als ouder ben je welkom in een kort nabespreking, zodat je inzicht krijgt zonder het proces te verstoren.
Je zult ervaren dat je kind gaandeweg meer durft te delen – door tekeningen, rollenspelen of symbolisch spelen, presenteren zich geopend emoties als verdriet, boosheid, schaamte en angst. De behandelaar benoemt deze emoties subtiel, en biedt reflectie, echo en soms troost. Dit maakt dat je kind zich begrepen voelt zonder dat je als ouder het rad hoeft tegendeel. Gedurende het traject zie je langzaamaan een verandering: je kind heeft meer woorden, meer vertrouwen in zichzelf, en gerichte manieren geleerd om met spanningen om te gaan.
De sessies volgen vaak een ritme: welkom, vrij spel, nabespreking met therapeut, afsluiting. Deze voorspelbaarheid biedt structuur, iets waar kinderen bij een bestaande storm aan spanning vaak aan behoefte hebben. Na een aantal sessies zie je soms dat de intensiteit van emotionele reacties afneemt, gevoelens meer verwoordbaar worden, slaap verbetert of sociale interactie soepeler verloopt. Onderzoek zoals dat van Landreth et al. (2006) benadrukt dat deze subtiele verschuivingen zowel emotioneel als sociaal zichtbaar zijn in het dagelijks leven.
Wat kan je verwachten van de therapie?
Bij welke klachten kan de therapie worden ingezet?
Wat kan je verwachten van de therapie?
Speltherapie kent een brede toepasbaarheid. Je kunt het inzetten bij complexe scheidingsperikelen, rouw, faalangst, verlegenheid, emoties na echtscheiding, of gedragsproblemen zoals agressie of impulsiviteit. Maar de waarde ervan reikt verder. Denk aan kinderen die opgroeien met chronische ziekte, neurodiversiteit zoals ASS of ADHD, of trauma’s van pestervaringen of professionele overbelasting.
Ook bij gevoelige kinderen met hoge gevoeligheid (HSP) kan speltherapie de ruimte bieden om zich te uiten zonder overprikkeling. In veeleisende gezinssituaties – zoals ouders met psychische problemen of gezinnen met culturele transities – is speltherapie vaak het eerste medium waarmee je kind grip ervaart op de eigen stem. Onderzoek toont aan dat speltherapie ook effectief is bij jonge kinderen met hechtingsproblematiek, IQ-verschillen en taalachterstand (Knell, 2005).
Voor jou als ouder is het geruststellend te merken dat de therapie aansluit bij de ontwikkeling van je kind, niet geforceerd maar in harmonie met wat er is. Je kind hanteert zijn eigen tempo, wordt serieus genomen in zijn beleving, en groeit daarbij in zelfvertrouwen, inzicht en emotionele weerbaarheid.
