Mensen met chronische vermoeidheid voelen zich vaak uitgeput, onbegrepen en machteloos. Alsof het lichaam niet meer wil herstellen, hoeveel rust je ook neemt. Er ontstaat frustratie of twijfel: “Stel ik me aan?”, “Waarom kan ik niet meer wat anderen wel kunnen?”
Wat is het, hoe kan het ontstaan en wat zijn de symptomen?
Chronische vermoeidheid is een langdurige uitputting die niet verdwijnt met rust. Het kan een symptoom zijn van andere lichamelijke aandoeningen, maar soms blijft de oorzaak onduidelijk – vooral bij CVS/ME of langdurige stressklachten.
Biologisch gezien is er vaak sprake van:
- Verhoogde activiteit in de amygdala (het angstcentrum in de hersenen)
- Overbelasting van het autonoom zenuwstelsel – het lichaam blijft in een soort overlevingsstand
- Disbalans in de HPA-as (hormoon-as van stress: hypothalamus, hypofyse en bijnieren)
- Verlaagde werking van mitochondriën, de energiefabriekjes van het lichaam
- Verstoring in neurotransmitters zoals serotonine en dopamine
Chronische vermoeidheid kan ontstaan na infecties, trauma, hevige stress, of door een opeenstapeling van uitputtende levensfasen, zoals langdurige overbelasting zonder herstel.
Hoe zit het met hechting en trauma?
Chronische vermoeidheid komt vaker voor bij mensen met een onveilige hechtingsstijl. Onbewuste patronen zoals pleasen, oververantwoordelijkheid of moeite met grenzen kunnen leiden tot overbelasting.
Daarnaast speelt trauma, ook los van hechting, een rol in het ‘aan’ blijven staan van het stresssysteem. Het lichaam leert niet meer hoe het moet ontspannen. Dit beïnvloedt:
- De werking van het autonoom zenuwstelsel (sympathisch vs. parasympathisch)
- De hersenkernen die stress verwerken
- Je innerlijke veiligheidsgevoel, essentieel voor herstel