Dialectische gedragstherapie
Stel je voor: je voelt je vaak overspoeld door emoties. Een opmerking voelt als afwijzing. Boosheid knalt eruit voordat je het kunt tegenhouden. Soms wil je alleen maar weg van alles. Voor mensen met emotionele instabiliteit of een kwetsbare zelfbeleving kan het leven intens en verwarrend zijn. Dialectische Gedragstherapie (DBT) is speciaal ontwikkeld om hiermee om te gaan. Deze therapievorm helpt je emoties te begrijpen, te reguleren en opnieuw richting te geven aan je leven.
DBT is geen zachte aanpak, maar een bewezen methode die diepe patronen aanpakt met een mix van acceptatie en verandering. Ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog dr. Marsha Linehan, oorspronkelijk voor mensen met borderline persoonlijkheidsstoornis, is DBT inmiddels effectief gebleken bij allerlei vormen van chronische emotionele ontregeling. In deze pagina ontdek je wat DBT precies is, hoe het werkt en bij welke psychische klachten het verlichting kan brengen. Je leest hoe deze therapie jou kan helpen om met meer rust, inzicht en zelfcompassie in het leven te staan.
Wat is het?
Emotieregulerende therapie die CGT, acceptatie en mindfulness combineert.
Bij welke klachten?
Impulsiviteit, woede-uitbarstingen, borderline, angst, suïcidale gedachten, zelfbeeldproblemen.
Toegevoegde waarde
Leert evenwicht vinden tussen emoties en verstandige keuzes maken.
Lees hier meer over de therapievorm Dialectische gedragstherapie
Wat is de basis van de therapie?
Wat is de basis van de therapie?
Dialectische Gedragstherapie is een vorm van cognitieve gedragstherapie, maar dan aangevuld met oosterse principes zoals mindfulness en radicale acceptatie. De term “dialectisch” verwijst naar het leren verenigen van tegenstellingen: leren voelen én kalm blijven, jezelf accepteren én jezelf veranderen. Deze balans staat centraal in DBT.
Dr. Marsha Linehan ontwikkelde DBT in de jaren ’80, toen zij besefte dat standaard gedragstherapie tekortschiet bij mensen die kampen met zelfdestructief gedrag. Ze ontdekte dat veel cliënten zich niet begrepen voelden wanneer hun problemen alleen als irrationeel of onaangepast werden beschouwd. Wat ontbrak was validatie: het erkennen van hoe heftig pijn kan voelen. DBT werd dus een therapievorm waarin validatie én gedragsverandering samenkomen.
De kernonderdelen van DBT zijn:
- Mindfulness: Aanwezig zijn in het moment, zonder oordeel. Helpt om emoties op te merken vóór ze de controle overnemen.
- Emotieregulatie: Inzicht krijgen in hoe emoties ontstaan en leren hoe je ze kunt bijsturen.
- Interpersoonlijke effectiviteit: Beter leren communiceren en gezonde relaties opbouwen of behouden.
- Distress-tolerantie: Leren omgaan met crisis of heftige emoties zónder destructief gedrag.
De therapie is vaak intensief en gestructureerd, met wekelijkse individuele sessies, groepsvaardigheidstrainingen, telefonische coaching en huiswerkopdrachten. Deze combinatie maakt DBT tot een krachtige methode voor mensen die vaak op de rand leven van overweldiging.
Wat kan je verwachten van de therapie?
Wanneer je start met DBT, begin je aan een traject waarin structuur, steun en zelfreflectie centraal staan. De therapie wordt meestal in modules aangeboden en duurt gemiddeld zes maanden tot een jaar. DBT verschilt van reguliere therapieën doordat het niet alleen focust op praten over gevoelens, maar vooral op praktische vaardigheden.
In de eerste sessies bouw je samen met je therapeut aan een behandelovereenkomst: je spreekt uit dat je je inzet om te leren en te veranderen. Vervolgens werk je aan vier belangrijke gebieden:
- Mindfulnessvaardigheden helpen je om het hier en nu te voelen zonder weg te zakken in paniek of afleiding.
- Emotieregulatie helpt bij het begrijpen van triggers, het afremmen van emotionele escalatie en het vergroten van veerkracht.
- Crisisvaardigheden geven je tools om heftige stressmomenten te doorstaan zonder zelfbeschadiging, impulsief gedrag of conflicten.
- Sociale vaardigheden verbeteren je vermogen om grenzen aan te geven, relaties te herstellen of feedback te ontvangen zonder ruzie of vermijding.
De aanpak is concreet, praktisch en intensief. Je houdt vaak een dagboekkaart bij waarin je je emoties, triggers en reacties noteert. Die bespreek je samen met je therapeut om patronen te herkennen.
Ook telefonische coaching buiten de sessies is een belangrijk onderdeel. In plaats van alleen in de sessie te praten, leer je ook op moeilijke momenten tussendoor om hulp te vragen en vaardigheden toe te passen.
Wat kan je verwachten van de therapie?
Bij welke klachten kan de therapie worden ingezet?
Wat kan je verwachten van de therapie?
DBT is ontwikkeld voor mensen met borderline persoonlijkheidsstoornis, maar wordt inmiddels succesvol ingezet bij uiteenlopende klachten die te maken hebben met emotieregulatie en impulscontrole. Denk aan:
- Chronische woede of conflicten in relaties
- Impulsief gedrag zoals zelfbeschadiging, eetbuien, middelengebruik of verslaving
- Suïcidale gedachten of zelfdestructieve neigingen
- Verlatingsangst en instabiel zelfbeeld
- Posttraumatische stress (PTSS)
- Stemmingsstoornissen zoals bipolaire stoornis of ernstige depressie
- ADHD bij volwassenen met emotieregulatieproblemen
- Autisme waarbij sociale interactie en overprikkeling samenkomen met affectieve ontregeling
Onderzoek wijst uit dat DBT symptomen kan verlagen en levenskwaliteit verhoogt (Linehan et al., 2006; Lynch et al., 2007). In een TED Talk uit 2011 vertelt Linehan zelf openlijk over haar eigen verleden met zelfdestructief gedrag, en hoe zij DBT ontwikkelde vanuit diepe persoonlijke ervaring. Die menselijkheid voel je in de therapie terug.
Vind jouw DBT-therapeut via TherapieVergoed.nl
Bij TherapieVergoed.nl vind je erkende psychologen en therapeuten die werken met DBT. Je hebt geen verwijzing nodig van de huisarts, en veel trajecten worden (deels) vergoed vanuit je aanvullende verzekering. Of je nu worstelt met intens verdriet, heftige reacties of destructieve gewoonten: je hoeft het niet alleen te doen.
