Jeugdtrauma’s omvatten ingrijpende gebeurtenissen die tijdens de kindertijd plaatsvinden en die een diepgaande invloed hebben op de ontwikkeling van een persoon. Ze kunnen ontstaan door verschillende factoren, zoals huiselijk geweld, verlies van een dierbare, misbruik of verwaarlozing. Maar hieronder valt ook emotionele onbereikbaarheid van verzorgers. Het gaat dan om wat er niet aanwezig was. Symptomen van jeugdtrauma’s kunnen zich manifesteren als emotionele problemen, gedragsstoornissen, moeite met het aangaan van relaties en zelfs fysieke gezondheidsproblemen.

ACE: De impact van ingrijpende jeugdervaringen

Veel psychische klachten bij volwassenen vinden hun oorsprong in de kindertijd. In dit kader wordt vaak gesproken over ACE, oftewel Adverse Childhood Experiences (ingrijpende jeugdervaringen). Dit concept helpt verklaren hoe negatieve gebeurtenissen in de jeugd kunnen leiden tot langdurige emotionele en lichamelijke gevolgen.

Wat zijn ACE’s?

ACE’s zijn stressvolle of traumatische ervaringen in de eerste 18 levensjaren. Dit kunnen onder andere zijn:

1. Emotionele of fysieke mishandeling
2. Seksueel misbruik
3. Verwaarlozing
4. Opvoeding in een gezin met verslaving, geweld of psychische problemen
5. Echtscheiding of verlies van een ouder

6. Chronische onveiligheid of armoede

Hoe vaker deze gebeurtenissen zich voordoen, hoe groter het risico op latere gezondheidsproblemen.

Vroege trauma’s, blijvende effecten

Uit grootschalig onderzoek blijkt dat mensen met meerdere ACE’s een verhoogde kans hebben op:

1. Angststoornissen, depressie en posttraumatische stress
2. Middelengebruik of verslaving
3. Relatieproblemen en bindingsangst
4. Chronische ziektes zoals hartproblemen en diabetes
5. Minder zelfvertrouwen en moeite met grenzen

Wat op jonge leeftijd gebeurt, heeft dus een diepgaand effect op hoe iemand zich emotioneel, sociaal en lichamelijk ontwikkelt.

Waarom is inzicht in ACE belangrijk?

Veel mensen herkennen de link tussen jeugdtrauma en hun huidige klachten pas laat. Door inzicht te krijgen in je eigen ACE’s, kun je beter begrijpen waar bepaalde patronen vandaan komen. Dit is een belangrijke stap in het proces van herstel en verwerking.

Behandeling van jeugdtrauma

Er zijn effectieve behandelvormen die zich specifiek richten op vroegkinderlijk trauma, zoals EMDR, lichaamsgerichte therapie, traumagerichte cognitieve gedragstherapie, schematherapie en innerlijk kind-werk. Deze therapieën helpen niet alleen bij het verwerken van herinneringen, maar ook bij het herstellen van een gevoel van veiligheid en eigenwaarde.

Mark Wolynn: “Het is niet met jou begonnen – de erfenis van familietrauma”

Volgens Mark Wolynn zijn veel jeugdtrauma’s niet alleen het gevolg van wat we zelf hebben meegemaakt, maar ook van trauma’s die generatie op generatie worden doorgegeven. In zijn boek It Didn’t Start With You laat hij zien hoe onverwerkte emoties, angsten en patronen van onze ouders of grootouders letterlijk kunnen ‘doorklinken’ in ons lichaam, gedrag en relaties. Zelfs als we niets weten van hun geschiedenis.

Wolynn spreekt hierbij over “erfelijk familietrauma”: diepgewortelde spanningen die via het gezinssysteem worden overgedragen, vaak onbewust. Kinderen groeien bijvoorbeeld op met gevoelens van angst, schuld of leegte die niet bij hén lijken te horen. Maar die wel hun leven beïnvloeden. Denk aan:

1. Onverklaarbare depressie of angst op jonge leeftijd
2. Moeilijkheden in hechting of vertrouwen
3. Patronen van zelfafwijzing of oververantwoordelijkheid

De rol van het familiesysteem

In de visie van Wolynn is het herkennen van deze onzichtbare loyaliteiten en trauma-erfenissen cruciaal om jeugdtrauma te begrijpen én te helen. Hij maakt gebruik van technieken als genogrammen, familieopstellingen en trauma-georiënteerde visualisatie om de wortels van klachten bloot te leggen. Door de verbinding met onze familielijn te herstellen en het verleden te erkennen, ontstaat er ruimte voor verandering.

“Je draagt misschien het verdriet, de schaamte of angst van iemand anders. Maar je hoeft het niet voor altijd te blijven dragen.” – Mark Wolynn

Van overerving naar bewustwording

De kracht van Wolynns benadering ligt in het doorbreken van transgenerationele patronen. Hij laat zien dat we niet gedoemd zijn het verleden van onze familie te herhalen. Bewustwording, erkenning en het herschrijven van oude innerlijke verhalen vormen de sleutel tot herstel. Ook als het trauma ‘niet met jou begon’.