KOV-kinderen
Leven met een verslaafde ouder. Onvoorspelbaar. Eenzaam. Altijd op je hoede. Schuldgevoel. Loyaliteit. Angst. Verwarring. Verantwoordelijkheid. Onzichtbaarheid. Overleven. Als kind van een verslaafde ouder – ook wel KOV-kind genoemd (Kind van Ouders met Verslavingsproblematiek) – groei je op in een onveilige en instabiele thuissituatie. Je leert te overleven in plaats van te leven. Vaak pas veel later, als volwassene, dringt het besef door: je hebt patronen ontwikkeld die diep in je psyche zijn verankerd. Patronen die je nu belemmeren in relaties, werk, en zelfzorg.
Gevoel
O.a. schuldgevoel, loyaliteit, angst en verwarring.
Cijfers
In Nederland groeien jaarlijks naar schatting 577.000 kinderen op met een ouder die verslaafd is aan alcohol of drugs (Trimbos Instituut, 2021).
Symptomen
O.a. moeite met vertrouwen, overmatig schuldgevoel en schaamte en weinig eigenwaarde.
Oorzaken en/of Gevolg
Opgroeien met een ouder die een verslaving heeft.
Lees hier meer over de psychologische hulpvraag en bijhorende klachten van KOV-kinderen
Wat is het, hoe kan het ontstaan en wat zijn de symptomen?
Wat is het, hoe kan het ontstaan en wat zijn de symptomen?
Wanneer je opgroeit met een ouder die worstelt met verslaving, draait je jeugd vaak om aanpassen. Je leert scannen: hoe is papa of mama vandaag? Boos? Verdrietig? Onder invloed? Je past je gedrag daarop aan. Het gezinssysteem raakt verstoord en jouw behoeften raken op de achtergrond.
Je ontwikkelt mogelijk deze symptomen:
- Altijd alert zijn (hyperwaakzaamheid)
- Moeite met vertrouwen
- Schuldgevoel en schaamte
- Weinig eigenwaarde
- Perfectionisme of controlebehoefte
- Neiging tot parentificatie (voor je ouder zorgen)
- Emotionele afvlakking of juist intense emoties
Wat gebeurt er in de hersenen?
Langdurige stress in je jeugd verandert de ontwikkeling van je brein. De amygdala (die angst en dreiging detecteert) wordt overactief, terwijl de prefrontale cortex (die reguleert en kalmeert) minder goed ontwikkelt. Hierdoor ben je gevoeliger voor angst, stress en impulsiviteit.
Wat gebeurt er met het autonoom zenuwstelsel?
Je zenuwstelsel leert om voortdurend in een staat van paraatheid te verkeren – een overactieve sympathicus (vecht-of-vluchtmodus). Je lichaam raakt gewend aan deze stressrespons, waardoor ontspannen lastig wordt. Het vertraagt herstel, bevordert lichamelijke klachten en beïnvloedt je hormoonhuishouding.
Wanneer vormt het een probleem?
Als KOV-kind heb je vaak al jong geleerd om je gevoelens te onderdrukken. Je ‘functioneert’ misschien goed naar de buitenwereld, maar innerlijk voel je onrust, leegte of vermoeidheid. Het wordt problematisch wanneer:
- Je vastloopt in relaties of werk
- Je emotioneel uitgeput bent
- Je het gevoel hebt nooit goed genoeg te zijn
- Je depressieve of angstklachten ontwikkelt
- Je zelf ook verslavingsgedrag vertoont (middelen, eten, werk, relaties)
Wanneer vormt het een probleem?
Wat zijn de vervelende gevolgen ervan?
Wat zijn de vervelende gevolgen ervan?
De impact van opgroeien met een verslaafde ouder kan op latere leeftijd tot diepgewortelde patronen leiden:
- Moeilijk contact maken met eigen behoeften
- Overmatige verantwoordelijkheidsgevoelens
- Angst om verlaten te worden
- Vermijding van conflicten
- Perfectionisme of faalangst
- Problemen met grenzen aangeven
Daarnaast is er een verhoogd risico op:
- Angststoornissen
- Depressie
- Burn-out
- Middelenmisbruik
- Hechtingsproblematiek
Volgens onderzoek (Lander et al., 2013) heeft meer dan de helft van de volwassen KOV-kinderen te maken met psychische klachten.
Hoe kan een zorgbehandelaar helpen?
Herstellen begint bij herkenning. In therapie krijg je inzicht in de patronen die je als kind hebt ontwikkeld om te overleven – en hoe die nu niet meer helpend zijn. Een veilige therapeutische relatie biedt ruimte voor verwerking, heling en verandering.
Innerlijk kind-werk
Je gaat in contact met het deel in jou dat bescherming zocht, zich aanpaste of stilhield. Dit kinddeel mag alsnog voelen, rouwen en ontvangen.
Schematherapie
Samen kijk je naar onderliggende schema’s zoals zelfopoffering, wantrouwen, minderwaardigheid of emotionele verwaarlozing. Je leert ze herkennen en veranderen.
Voice Dialogue
Je ontdekt verschillende delen in jezelf: de ‘zorger’, de ‘controleur’, het ‘bange kind’. Door hiermee in dialoog te gaan, krijg je meer ruimte en keuzevrijheid in je gedrag.
ACT (Acceptance & Commitment Therapy)
Je leert omgaan met moeilijke gevoelens zonder ertegen te vechten. Je kiest voor wat écht belangrijk voor je is, ondanks je pijn.
EMDR
Voor het verwerken van traumatische herinneringen, zoals angstige momenten, emotionele verwaarlozing of destructieve ruzies thuis. EMDR helpt de emotionele lading te verminderen.
Cognitieve gedragstherapie (CGT)
Je onderzoekt de automatische gedachten die je zelfbeeld ondermijnen en leert helpende overtuigingen ontwikkelen.
Als KOV-kind heb je veel op je schouders gedragen. Maar het is nooit te laat om te helen. De patronen die ooit hielpen om te overleven, kun je nu loslaten. Bij TherapieVergoed.nl vind je behandelaren die jouw achtergrond begrijpen en samen met jou werken aan herstel. Voor jezelf. Voor jouw toekomst.
