Somatische klachten
Somatische klachten kunnen verwarrend en frustrerend zijn. Je voelt lichamelijke pijn, vermoeidheid of andere klachten, terwijl artsen geen medische oorzaak kunnen vinden. Deze klachten hebben vaak een psychologische basis en kunnen diep ingrijpen in je dagelijks leven. Het goede nieuws: met de juiste begeleiding en therapie kun je leren begrijpen wat er achter je klachten zit en effectieve strategieën ontwikkelen om ermee om te gaan.
Gevoel
Pijn, vermoeid, gespannen, moe, futloos, opgejaagd, gespannen, angstig, ongemakkelijk, onzeker.
Cijfers
Ongeveer 15–30% van de volwassenen ervaart somatische klachten zonder duidelijke medische oorzaak (Bron: American Psychological Association, 2020).
Symptomen
Chronische pijn, vermoeidheid, slaapproblemen, spierspanning, hartkloppingen, duizeligheid, maag- of darmklachten, concentratieproblemen.
Oorzaken en/of Gevolg
Stress, angst, trauma, depressie, onbewuste spanningen → kan leiden tot sociaal isolement, depressie.
Lees hier meer over de psychologische hulpvraag en bijhorende klachten van Somatische klachten
Wat is het, hoe kan het ontstaan en wat zijn de symptomen?
Wat is het, hoe kan het ontstaan en wat zijn de symptomen?
Psychologische kant
Somatische klachten zijn fysieke klachten die niet volledig verklaard kunnen worden door medische aandoeningen. Vaak spelen stress, angst, trauma of langdurige emotionele belasting een rol. Je lichaam reageert op deze psychologische stress met fysieke sensaties zoals pijn, spanning, vermoeidheid of hartkloppingen.
Wat er in de hersenen gebeurt
Je hersenen registreren zowel emotionele als lichamelijke signalen. Bij somatische klachten kan het limbisch systeem, verantwoordelijk voor emoties, overactief zijn. Dit beïnvloedt de pijnverwerking en stressreacties, waardoor je lichaam signalen geeft alsof er een fysieke oorzaak is, ook al is die er niet.
Autonoom zenuwstelsel
Het autonome zenuwstelsel regelt onbewuste functies zoals hartslag, spijsvertering en ademhaling. Chronische stress of emotionele spanning kan leiden tot overactiviteit van het sympathische systeem, wat zich uit in verhoogde hartslag, spierspanning, maagklachten en vermoeidheid.
Symptomen van somatische klachten
Pijn, vermoeidheid, spierspanning, hartkloppingen, maag-darmklachten, duizeligheid, slaapproblemen, concentratieproblemen, emotionele labiliteit.
Wanneer vormt het een probleem?
Somatische klachten worden pas echt een probleem wanneer ze je dagelijks leven aanzienlijk beïnvloeden. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Op het werk merk je misschien dat je niet meer optimaal kunt functioneren, dat concentratieproblemen toenemen of dat je vaker ziekmeldingen hebt. Thuis kan het betekenen dat je moeite hebt met zelfzorg, zoals koken, huishoudelijke taken of het onderhouden van een gezonde routine.
Ook in sociale relaties kunnen somatische klachten een grote impact hebben. Je kunt sociale activiteiten vermijden omdat je je lichamelijk niet goed voelt, wat kan leiden tot gevoelens van isolement en eenzaamheid. Daarnaast kan het frustrerend zijn wanneer medische onderzoeken geen duidelijke oorzaak aantonen, waardoor gevoelens van onmacht, onzekerheid en angst toenemen. Het kan lijken alsof niemand je klachten begrijpt, wat je mentale belasting alleen maar vergroot.
Kortom, somatische klachten vormen een probleem zodra ze je kwaliteit van leven verminderen en het moeilijk maken om je dagelijkse verplichtingen en sociale interacties te onderhouden.
Wanneer vormt het een probleem?
Wat zijn de vervelende gevolgen ervan?
Wat zijn de vervelende gevolgen ervan?
Somatische klachten hebben zowel emotionele, fysieke als sociale gevolgen, die elkaar vaak versterken:
Emotionele gevolgen:
Je ervaart vaak chronische stress, angst, somberheid of depressieve gevoelens. Frustratie en zelftwijfel zijn veelvoorkomend, omdat je lichaam signalen geeft die je niet goed kunt verklaren. Dit kan leiden tot een vicieuze cirkel waarin emotionele spanning je klachten verergert.
Fysieke gevolgen:
De klachten zelf zijn natuurlijk lichamelijk zichtbaar: chronische pijn, vermoeidheid, slaapproblemen, spierspanning, hartkloppingen of maag- en darmproblemen. Door de constante belasting van het lichaam kunnen deze klachten verergeren, wat je algehele energieniveau en gezondheid aantast.
Sociale gevolgen:
Door de lichamelijke klachten vermijd je mogelijk sociale contacten en activiteiten, waardoor je isolement ervaart. Relaties met vrienden, familie en collega’s kunnen onder druk komen te staan, en je sociale steunnetwerk kan hierdoor afnemen.
Langdurige gevolgen:
Wanneer somatische klachten langdurig aanhouden, kunnen ze chronische stress en angst veroorzaken, wat de klachten zelf verergert. Het lichaam raakt in een constante staat van paraat
Hoe kan een zorgbehandelaar helpen?
Cognitieve gedragstherapie (CGT)
CGT helpt je om gedachten en gedragspatronen te herkennen die klachten versterken. Je leert nieuwe copingstrategieën en technieken om stress en angst te verminderen.
Mindfulness
Door mindfulness, ademhalingsoefeningen en ontspanningstechnieken te oefenen, leer je lichaam en geest te kalmeren. Dit vermindert spierspanning en lichamelijke klachten.
Psychodynamische therapie
Hier wordt gekeken naar onbewuste spanningen, vroegere trauma’s en emoties die zich uiten in lichamelijke klachten. Door inzicht te krijgen in deze achterliggende oorzaken, kun je klachten verminderen.
ACT (Acceptance and Commitment Therapy)
Je leert klachten te accepteren zonder erdoor te worden beheerst, waardoor je weer actief en zinvol kunt leven ondanks somatische klachten.
Polyvagaal therapie
Deze therapievorm richt zich op het reguleren van het autonome zenuwstelsel. Door het activeren van het vagus-systeem, leer je spanning loslaten en het lichaam tot rust brengen, wat somatische klachten kan verminderen.
