Narcisme, omgaan met
Narcisme is tegenwoordig een veelbesproken onderwerp in de het dagelijks leven. Het begrijpen en herkennen van narcisme is belangrijk, vooral voor mensen die hiermee te maken hebben in hun persoonlijke of professionele omgeving. Hieronder proberen we zoveel mogelijk te informeren over onder anderen wat het is, hoe je het herkent, waar het vandaan komt, en hoe je ermee om kunt gaan.
Wat is narcisme?
Narcisme is een complexe persoonlijkheidsstoornis die wordt gekenmerkt door een overdreven zelfliefde en een gebrek aan empathie voor anderen. Volgens de Van Dale is de definitie van narcisme: “ziekelijke liefde voor zichzelf”. Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis, ook wel narcisten genoemd, plaatsen zichzelf boven anderen en hebben weinig tot geen medeleven voor hun medemens. Dit maakt het voor hen moeilijk om zich in anderen te verplaatsen en rekening met hen te houden.
Narcistische Persoonlijkheidsstoornis vs. Narcistische Trekjes
Het is belangrijk om het verschil te begrijpen tussen iemand met narcistische trekjes en iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Waar de ene persoon slechts enkele narcistische eigenschappen vertoont, heeft een ander misschien een volwaardige stoornis die hun dagelijks leven beïnvloedt. De impact van deze verschillen kan aanzienlijk zijn voor zowel de narcist zelf als voor hun omgeving.
Belang van herkenning van narcisme
Het herkennen van narcisme is de eerste stap in het omgaan met deze complexe stoornis. Of je nu zelf met een narcist leeft of vermoedt dat je te maken hebt met narcistische trekjes bij een ander, het identificeren van deze kenmerken kan helpen bij het nemen van beslissingen en het zoeken van de juiste hulp.
Hoe Herken je een Narcist?
Narcisme is soms moeilijk te herkennen, vooral omdat niet alle narcisten dezelfde kenmerken vertonen. Er zijn echter enkele belangrijke eigenschappen die vaak worden geassocieerd met narcisme:
- Overdreven zelfwaardering: Narcisten hebben vaak een opgeblazen gevoel van eigenwaarde en geloven dat ze boven anderen staan. Dit kan zich uiten in arrogantie en een gebrek aan zelfinzicht.
- Grote behoefte aan bewondering: Narcisten hebben een constante behoefte aan aandacht en lof van anderen. Ze zoeken voortdurend bevestiging en waardering om hun zelfbeeld in stand te houden.
- Gebrek aan Empathie: Narcisten tonen vaak een gebrek aan medeleven of begrip voor de gevoelens van anderen. Dit maakt het voor hen moeilijk om authentieke en betekenisvolle relaties te onderhouden.
Uitdagingen bij herkenning
Het herkennen van een narcist is niet altijd eenvoudig. Sommige narcisten zijn openlijk aandachtvragend en willen voortdurend in de schijnwerpers staan, terwijl anderen hun narcisme subtieler uiten. Dit laatste type, vaak aangeduid als verborgen narcisten, kan moeilijker te identificeren zijn omdat ze hun narcistische neigingen verbergen achter schijnbare goede daden.
Verborgen Narcisme
Verborgen narcisten, ook wel stille narcisten genoemd, zien zichzelf als het middelpunt van het universum, maar gedragen zich niet altijd opvallend. Hun ogenschijnlijke empathie is vaak een façade, die hen in staat stelt hun narcistische doelen te bereiken zonder openlijke aandacht te vragen. Hoewel ze misschien minder luidruchtig zijn dan extraverte narcisten, zijn hun motieven vaak net zo egoïstisch en berekenend.
Andere Kenmerken van Narcisme
Naast de drie hoofdkenmerken zijn er nog andere tekenen die kunnen wijzen op narcisme:
- Obsessie voor eigen uiterlijk of persoonlijkheid: Narcisten besteden vaak buitensporig veel aandacht aan hun eigen presentatie en persoonlijkheid, altijd op zoek naar manieren om zichzelf te promoten.
- Egoïstisch gedrag: Narcisten handelen vaak in hun eigen belang, zelfs als dit ten koste gaat van anderen. Ze zijn geneigd om relaties te zien als middelen om hun eigen doelen te bereiken.
- Dominant gedrag: Narcisten willen graag de touwtjes in handen hebben en kunnen controlerend en manipulatief zijn in hun interacties met anderen.
- Veel ambitie: Ze streven vaak naar macht, succes en status, gedreven door een diepgewortelde behoefte om erkend te worden als superieur.
- Weinig ruimte voor kritiek en afwijzing: Narcisten kunnen slecht omgaan met kritiek of afwijzing, wat kan leiden tot woede-uitbarstingen of defensief gedrag.
Waar komt narcisme vandaan?
Narcisme kan ontstaan door een combinatie van erfelijke, omgevings- en psychologische factoren. Het is vaak een complexe mix die bijdraagt aan de ontwikkeling van deze persoonlijkheidsstoornis. Hier zijn drie belangrijke oorzaken van narcisme:
- Erfelijkheid: Genetische factoren kunnen een rol spelen in het ontwikkelen van narcistische trekjes. Gevoeligheid voor narcisme kan deels aangeboren zijn, waarbij bepaalde persoonlijkheidskenmerken van generatie op generatie worden doorgegeven.
- Opvoeding: De opvoeding kan sterk bijdragen aan de ontwikkeling van narcisme. Een gebrek aan grenzen tijdens de jeugd of ouders die overdreven prestatiegericht zijn, kan leiden tot narcistische eigenschappen. Kinderen die constant te horen krijgen dat ze speciaal zijn, kunnen het gevoel ontwikkelen dat ze boven anderen staan.
- Trauma of stress: Minder bekend is het feit dat narcisme ook kan ontstaan door stress of traumatische ervaringen. Dergelijke situaties kunnen leiden tot narcisme als overlevingsmechanisme, waarbij iemand emoties en kwetsbaarheden onderdrukt om te kunnen functioneren.
Leven met een narcist
Leven met iemand die narcistische persoonlijkheidskenmerken of een volledige persoonlijkheidsstoornis vertoont, kan een grote uitdaging zijn. De dynamiek in relaties met narcisten is vaak intens en emotioneel uitputtend. Manipulatie is een veelvoorkomende eigenschap van narcisten, en het kan zijn dat je op een dag realiseert dat je geïsoleerd bent geraakt van vrienden en familie, afhankelijk bent geworden van je narcistische partner, of je eigenwaarde hebt verloren.
Mogelijke gevolgen
In ernstige gevallen kunnen relaties met narcisten leiden tot verbaal of fysiek geweld. Dit maakt het van cruciaal belang om tijdig hulp te zoeken en strategieën te ontwikkelen om met de situatie om te gaan. Narcisten zijn meesters in het manipuleren van hun omgeving, wat vaak leidt tot een emotionele rollercoaster voor degenen die dicht bij hen staan.
Omgaan met narcisme: Vraag om hulp
Het omgaan met een narcist kan emotioneel veeleisend zijn. Of het nu gaat om een familielid, partner of collega, het kan lastig zijn om je eigen grenzen te bewaken en je eigenwaarde te behouden. Als je merkt dat je moeite hebt met het omgaan met een narcistisch persoon, aarzel dan niet om professionele hulp in te schakelen.
Therapieën en Ondersteuning
- Gesprekstherapie: Een paar sessies gesprekstherapie kan al voldoende zijn om je inzicht te geven in de dynamiek van je relatie met een narcist en je te helpen je grenzen te stellen.
- Psychologische Hulp: Een psycholoog kan je begeleiden bij het omgaan met onzekerheid en je helpen om sterker in je schoenen te staan in het bijzijn van een narcistisch persoon.
- EMDR of ACT Therapie: Als je omgang met een narcistisch persoon heeft geleid tot trauma, kunnen therapieën zoals EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) en ACT (Acceptance and Commitment Therapy) uitkomst bieden. Deze therapieën zijn gericht op het verwerken van traumatische ervaringen en het versterken van je mentale veerkracht.
Leren omgaan met narcisme
Het liefst wil je een narcist op afstand houden, maar soms is dat niet mogelijk. Of je nu verliefd bent op een narcistisch persoon, een narcistische baas hebt, of te maken hebt met een familielid met narcistische trekken, het is belangrijk om strategieën te ontwikkelen om met deze situaties om te gaan.
Hulp en advies
Wil jij hulp bij het verwerken van je ervaringen met narcisme en wil je leren hoe je er beter mee om kunt gaan? De psychologen, therapeuten en counsellors van Therapievergoed.nl staan klaar om naar je verhaal te luisteren, ervaringen te verwerken en je te ondersteunen bij het ontwikkelen van gezonde copingmechanismen. Samen kunnen we werken aan een betere toekomst, vrij van de negatieve invloed van narcisme.
Vind een geschikte specialist
Stap 1
Selecteer de stad van jouw keuze en selecteer de klacht waar je hulp voor nodig hebt.
Stap 2
Stap 3
Plan een afspraak in en maak een start naar een leven zonder de beperkingen van psychische klachten.
Vind mijn psycholoog, therapeut of counselor
Het kan zijn dat jouw klacht niet bij de specialist in jouw stad staat. Grote kans dat deze jou wel kan helpen.
Stad
Klacht
- Klacht
- Agressie
- Angst
- Bindingsangst/verlatingsangst
- Burn-out
- Consulent Seksuele Gezondheid
- Depressie
- Eenzaamheid
- EMDR
- Fobie
- Herstel na kanker
- Jeugdtrauma
- Laag zelfvertrouwen
- Medisch trauma
- Negatief zelfbeeld
- Onzekerheid
- Overspannenheid
- Perfectionisme
- Piekeren
- PTSS
- Relatieproblemen
- Rouw en verlies
- Stress
- Trauma
- Vruchtbaarheidsprobleem